ARR na unijnym rynku mięsa
Po akcesji zakres i zasady prowadzonych przez ARR działań interwencyjnych na rynku mięsa ulegną znacznej zmianie. Spowoduje to wdrożenie i administrowanie mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej na zasadach określonych prawodawstwem UE.
Przepisy unijne stwarzają możliwość prowadzenia działań interwencyjnych w formie:
- zakupów interwencyjnych na rynku wieprzowiny i wołowiny, - dopłat do prywatnego przechowywania na rynku wieprzowiny, wołowiny i cielęciny, baraniny i mięsa koziego.
Ponadto rynek wewnętrzny Wspólnoty chroniony jest poprzez regulacje handlu zagranicznego.
Mechanizm interwencyjnych zakupów i sprzedaży.
Interwencyjne zakupy wieprzowiny
Podstawowym mechanizmem stosowanym dotychczas w Polsce na rynku mięsa są zakupy interwencyjne półtusz wieprzowych. W Unii Europejskiej zakupy interwencyjne wieprzowiny, choć zostały uregulowane prawnie, w praktyce nie są stosowane. W okresie ostatnich 30 lat interwencyjny zakup wieprzowiny uruchamiany był 3-krotnie (w latach: 1971,1985 i 1986).
Wyjątkowe okoliczności, w których podejmowane są interwencyjne zakupy wieprzowiny, a także stosunkowo wysokie koszty prowadzenia działań interwencyjnych powodują, że w UE podstawowym instrumentem interwencji na rynku wieprzowiny są dopłaty do prywatnego przechowywania.
Interwencyjne zakupy wołowiny
Interwencyjny zakup wołowiny może być prowadzony przez państwa członkowskie pod warunkiem, że podczas kolejnych dwóch tygodni średnia cena rynkowa (ustalona na podstawie cen tusz klas U, R i O po przeliczeniu na cenę tuszy w klasie R3) w danym państwie członkowskim lub w określonym jego regionie, notowana w oparciu o klasyfikację EUROP, spadnie poniżej 1560 euro/t.
Od 1997 roku wielkość zakupu interwencyjnego została ograniczona przez Komisję Europejską do 350 tys. ton (z wyjątkiem roku 1997, w którym ze względu na epidemię BSE skupiono 550 tys. ton). Zakupem interwencyjnym w Polsce objęte będą tusze i półtusze wołowe klasy 02, 03, R2, R3 uzyskane z buhajków w wieku do dwóch lat (kategoria A), których ubój nastąpił nie później niż 2 dni i nie wcześniej niż 6 dni przed datą zakupu interwencyjnego.
Do interwencyjnego zakupu mogą przystąpić:
a) ubojnie spełniające wymogi Dyrektywy 64/433/EEC1, b) przedsiębiorcy prowadzący obrót mięsem lub żywcem wołowym, którzy dokonują uboju we własnym zakresie.
Przedsiębiorca zainteresowany mechanizmem interwencyjnego zakupu wołowiny składa w Agencji ofertę oraz zabezpieczenie w wysokości 30 euro/t oferowanej do zakupu wołowiny.
W ofercie przedsiębiorca określa:
- oferowaną ilość produktu nie mniejszą niż 10 ton,
- cenę w euro za 100 kg produktu w klasie R3.
Na podstawie złożonych ofert KE ustala maksymalną cenę zakupu dla klasy R3. Komisja Europejska może także zadecydować o zastosowaniu współczynnika redukcji w stosunku do oferowanych ilości wołowiny, gdy te przekraczają ilość przewidzianą do zakupu.
Przedsiębiorca, z którym została zawarta umowa zobowiązany jest do dostarczenia umownej ilości wołowiny w ciągu 17 dni od daty zawarcia umowy do wskazanych przez Agencję centrów interwencyjnych, zgodnie z ustalonym harmonogramem dostaw. Centrami interwencyjnymi mogą być autoryzowane i wybrane w drodze przetargu zakłady odkostniające i chłodnie.
Dostawa wołowiny objętej umową może nastąpić w kilku partiach, pod warunkiem, że jedna partia obejmuje od 10 do 20 ton. Przyjęcie półtusz (ćwierćtusz kompensowanych) na zapasy Agencji następuje:
- w chłodni, w przypadku mięsa z kością przeznaczonego do składowania bez dalszego przetwarzania,
- w zakładzie odkostniającym, w przypadku mięsa z kością przeznaczonego do odkostniania.
Przyjęcie ćwierćtusz na zapasy interwencyjne odbywa się w obecności przedstawiciela służb kontroli technicznych Agencji, który dokonuje kontroli wyglądu, klasyfikacji, wagi, temperatury i etykietowania każdej dostarczonej półtuszy/ćwierćtuszy.
Należność za dostarczoną wołowinę wypłacana jest przedsiębiorcy w okresie między 45 a 65 dniem po przyjęciu towaru na zapasy interwencyjne. Należność jest wypłacona za ilość faktycznie dostarczoną i przyjętą, jednak nie przekraczającą ilości określonej w umowie.
Jeżeli dostarczona do centrum interwencyjnego wołowina jest innej klasy niż R3, oferowana cena zakupu zostaje skorygowana w oparciu o współczynniki ustalone przez KE dla każdej klasy jakościowej. Zabezpieczenie złożone wraz z ofertą przez przedsiębiorcę zostaje zwrócone w całości, jeżeli umowa została zrealizowana w co najmniej 95%. W przypadku jej realizacji poniżej 85%, zabezpieczenie zostaje przejęte przez Agencję.
Ćwierćtusze dostarczone do zakładu odkostniającego podlegają procesowi odkostniania, który przebiega w obecności pracownika służb kontroli technicznych Agencji. Po odkostnieniu uzyskane elementy techniczne muszą zostać opakowane i poddane procesowi szybkiego zamrożenia. Dostawy odkostnionych elementów tusz wołowych do chłodni odbywają się na podstawie zatwierdzonego przez Agencję harmonogramu dostaw.
Chłodnia, z którą Agencja zawarła umowę na świadczenie usług przechowalniczych, zobowiązana jest przede wszystkim do:
1) przechowywania produktów w warunkach umożliwiających zachowanie cech jakościowych przechowywanego mięsa,
2) przechowywania produktów w sposób umożliwiający łatwy dostęp oraz identyfikację produktów w chłodni wg numeru zaproszenia do przetargu oraz miesiąca rozpoczęcia przechowywania (dodatkowo, w przypadku mięsa bez kości produkty powinny być identyfikowanle wg nazwy elementu technicznego tuszy, w przypadku ćwierćtusz - przednie i tylne ćwierćtusze powinny być przechowywane oddzielnie),
3) prowadzenia komputerowego rejestru stanu zapasów interwencyjnych,
4) posiadania aktualnego wykazu komór chłodniczych, w których przechowywana jest wołowina pochodząca ze skupu interwencyjnego.
Sprzedaż wołowiny z zapasów interwencyjnych uruchamiana jest przez KE na wniosek państw członkowskich UE. Komisja Europejska w rozporządzeniu uruchamiającym sprzedaż wołowiny z zapasów interwencyjnych może określić miejsce przeznaczenia (rynek wewnętrzny UE lub eksport do wskazanych krajów trzecich) lub sposób wykorzystania (np. przetwórstwo). Przedsiębiorca, przystępując do zakupu wołowiny z zapasów interwencyjnych, zobowiązany jest do złożenia wniosku lub oferty przetargowej wraz z zabezpieczeniem, którego wysokość ustala UE.
Przedsiębiorcy, z którymi Agencja zawarła umowy na sprzedaż wołowiny z zapasów interwencyjnych zobowiązani są do wniesienia zapłaty oraz odbiór wołowiny z chłodni w terminie 1 miesiąca od daty zawarcia umowy.
Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania
Dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny
W Polsce mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny w rozumieniu przepisów UE nie był dotychczas stosowany. Możliwość stosowania tego mechanizmu została określona już w 2001 roku przez Roczny program działań interwencyjnych ARR. Z uwagi na sytuację rynkową nie był on dotychczas stosowany.
Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny uruchamiany jest na wniosek państw członkowskich UE w sytuacji, gdy cena tusz wieprzowych na rynku Wspólnoty, ustalona na podstawie cen notowanych w państwie członkowskim, spadnie poniżej 103% ceny bazowej i istnieje prawdopodobieństwo, że utrzyma się na tym poziomie (cena bazowa od 1 lipca 2000 roku wynosi 150,94 euro/100kg).
Przedmiotem dopłat do prywatnego przechowywania może być wieprzowina:
- sklasyfikowana wg systemu EUROP,
- pochodząca z uboju zwierząt, które co najmniej przez 2 ostatnie miesiące były hodowane na terenie Unii Europejskiej, a ich ubój nastąpił nie wcześniej niż 10 dni przed datą wprowadzenia mięsa do chłodni.
W mechanizmie dopłat do prywatnego przechowywania mogą uczestniczyć przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność w sektorze mięsa i/lub żywca przez ostatnie 12 miesięcy oraz dysponują chłodnią do przechowywania wieprzowiny. Przedsiębiorca zainteresowany uczestnictwem w mechanizmie dopłat powinien w określonym przez KE terminie złożyć w Agencji wniosek (przy stawce dopłaty ustalonej przez KE) lub ofertę przetargową (przy stawce dopłaty ustalonej w drodze przetargu).
Wniosek (oferta przetargowa) powinien zawierać nazwę produktu, deklarowaną ilość, deklarowany okres przechowywania, stawkę dopłat (deklarowaną w przypadku oferty) oraz wysokość zabezpieczenia. Przedsiębiorca może złożyć kilka wniosków lub ofert przetargowych, każdy na jeden produkt. Wraz z wnioskiem (ofertą przetargową) przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć zabezpieczenie w wysokości ustalonej przez KE.
Przedsiębiorca, z którym została zawarta umowa zobowiązany jest do wprowadzenia do chłodni całkowitej ilości wieprzowiny objętej umową w ciągu 28 dni od daty jej zawarcia i przechowywania jej na własny koszt i ryzyko przez określony w umowie okres przechowywania. Umowny okres przechowywania ustalany jest przez KE i wynosi średnio od 3 do 6 miesięcy. Dopłatami mogą być objęte półtusze wieprzowe lub elementy tusz wieprzowych, których listę każdorazowo określa KE.
Wieprzowina w stanie świeżym może być wprowadzana do chłodni partiami, z zachowaniem minimalnej wielkości partii. Przy wprowadzeniu do chłodni ustalana jest waga netto produktu, która po okresie przechowywania jest podstawą do naliczenia wysokości należnej kwoty dopłaty.
Pierwszym dniem przechowywania jest dzień następujący po dniu, w którym zakończono wprowadzanie do chłodni całkowitej ilości wieprzowiny objętej umową. Przechowywanie wieprzowiny kończy się w terminie określonym w umowie, wycofanie jej z mechanizmu dopłat może nastąpić następnego dnia po ostatnim dniu przechowywania. Wprowadzenie wieprzowiny do chłodni odbywa się w obecności przedstawicieli służb kontroli technicznych Agencji, którzy kontrolują ilość i jakość wprowadzanego do chłodni mięsa.
W trakcie umownego okresu przechowywania przedsiębiorca może:
1) wycofać wieprzowinę z mechanizmu, pod warunkiem jednak że jest ona przechowywana przez co najmniej 2 miesiące, a jej eksport poza obszar celny UE nastąpi w ciągu 60 dni od daty wycofania z mechanizmu;
2) ubiegać się o wypłatę zaliczkowej kwoty dopłaty, która przysługuje po trzech miesiącach umownego okresu przechowywania; warunkiem jej otrzymania jest złożenie w Agencji zabezpieczenia w wysokości 120% kwoty zaliczkowej dopłaty, o którą ubiega się przedsiębiorca.
Po zakończeniu umownego okresu przechowywania przedsiębiorca otrzymuje dopłatę do ustalonej przy wprowadzeniu do chłodni wagi netto świeżej wieprzowiny i faktycznie przechowywanej przez okres objęty umową. Wysokość dopłaty jest uzależniona od stopnia wywiązania się przedsiębiorcy z zobowiązań wobec Agencji.
Za należyte wykonanie umowy uznaje się wprowadzenie do chłodni w ciągu 28 dni od daty zawarcia umowy co najmniej 90% umownej ilości wieprzowiny oraz przechowywanie jej przez czas określony w umowie.
W tym przypadku wysokość kwoty dopłaty zostaje wyliczona proporcjonalnie do ilości wprowadzonej i przechowywanej wieprzowiny. Po rozliczeniu w umowie zabezpieczenie złożone przez przedsiębiorcę wraz z ofertą/wnioskiem zostaje zwrócone w całości.
Dopłaty do prywatnego przechowywania wołowiny, cielęciny, baraniny i mięsa koziego
Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania może być również uruchomiony na rynku wołowiny i cielęciny oraz baraniny i mięsa koziego. Zasady udzielania dopłat do prywatnego przechowywania na tych rynkach zbliżone są do obowiązujących na rynku wieprzowiny.
Zasadnicza różnica pomiędzy mechanizmem dopłat na rynku wieprzowiny a zasadami obowiązującymi na rynku wołowiny, cielęciny, baraniny i mięsa koziego polega na możliwości odkostniania półtusz i ćwierćtusz objętych umową na dopłaty do prywatnego przechowywania. W celu odkostnienia umownych ilości mięsa, przedsiębiorca zobowiązany jest do złożenia w Agencji wniosku o autoryzację zakładu odkostniającego.
Po otrzymaniu świadectwa autoryzacji proces odkostniania przebiega w obecności pracowników służb technicznych Agencji. Odkostnianie ćwierćtusz lub półtusz powinno być przeprowadzone w terminie przewidzianym na wprowadzenie produktów do chłodni.
Mechanizmy dopłat do prywatnego przechowywania i refundacji eksportowych
Przedsiębiorcy uczestniczący w mechanizmach dopłat do prywatnego przechowywania wołowiny i cielęciny oraz wieprzowiny mogą również ubiegać się o refundacje eksportowe do wyeksportowanych produktów. Refundacjami objęte będą produkty wyeksportowane po 2 miesięcznym okresie przechowywania lub po zakończeniu umownego okresu przechowywania.
W zależności od decyzji KE refundacje eksportowe będą mogli również uzyskać przedsiębiorcy, którzy wyeksportowali wołowinę pochodzącą ze sprzedaży z zapasów interwencyjnych do stref przeznaczenia wskazanych przez KE.
W celu uzyskania refundacji eksportowych przedsiębiorcy zobowiązani są do złożenia w Agencji wniosku o licencję eksportową oraz spełnienia wymagań wynikających z regulacji handlu zagranicznego dotyczących danego rynku.
Podstawowe rozporządzenia unijne regulujące działania interwencyjne na rynku mięsa
Rozporządzenia UE ustanawiające wspólne organizacje rynków
1) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2759/1975 z 29 października 1975 roku o wspólnej organizacji rynku wieprzowiny (wraz z późniejszymi zmianami),
2) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1254/1999 z 17 maja 1999 roku o wspólnej organizacji rynku wołowiny i cielęciny (wraz z późniejszymi zmianami),
3) Rozporządzenie Rady (WE) nr 2529/2001 z 19 grudnia 2001 roku o wspólnej organizacji rynku baraniny i mięsa koziego (wraz z późniejszymi zmianami),
Rozporządzenia UE dotyczące zakupów interwencyjnych
1) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 562/2000 z 15 maja 2000 roku dotyczące szczegółowych zasad obowiązywania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1254/1999 odnośnie skupu wołowiny (wraz z późniejszymi zmianami),
2) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2173/1979 z 4 października 1979 roku w sprawie szczegółowych zasad stosowanych przy zagospodarowywaniu wołowiny skupionej przez agencję interwencyjną (wraz z późniejszymi zmianami),
3) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2148/96 z 8 listopada1996 roku określające zasady oceny i monitorowania zapasów produktów rolnych w ramach publicznej interwencji (wraz z późniejszymi zmianami),
4) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 391/1968 z 1 kwietnia 1968 roku dotyczące szczegółowych zasad skupu interwencyjnego wieprzowiny (wraz z późniejszymi zmianami).
Rozporządzenia UE w sprawie dopłat do prywatnego przechowywania
1) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 3444/1990 z 27 listopada 1990 roku ustalające szczegółowe zasady stosowania dopłat do prywatnego przechowywania w sektorze wieprzowiny (wraz z późniejszymi zmianami),
2) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 3446/1990 z 27 listopada 1990 roku ustalające szczegółowe zasady stosowania dopłat do prywatnego przechowywania na rynku baraniny i mięsa koziego (wraz z późniejszymi zmianami),
3) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 907/2000 z 2 maja 2000 roku określające szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1254/1999 w zakresie dopłat do prywatnego przechowywania w sektorze wołowiny i cielęciny (wraz z późniejszymi zmianami).
Przepisy unijne stwarzają możliwość prowadzenia działań interwencyjnych w formie:
- zakupów interwencyjnych na rynku wieprzowiny i wołowiny, - dopłat do prywatnego przechowywania na rynku wieprzowiny, wołowiny i cielęciny, baraniny i mięsa koziego.
Ponadto rynek wewnętrzny Wspólnoty chroniony jest poprzez regulacje handlu zagranicznego.
Mechanizm interwencyjnych zakupów i sprzedaży.
Interwencyjne zakupy wieprzowiny
Podstawowym mechanizmem stosowanym dotychczas w Polsce na rynku mięsa są zakupy interwencyjne półtusz wieprzowych. W Unii Europejskiej zakupy interwencyjne wieprzowiny, choć zostały uregulowane prawnie, w praktyce nie są stosowane. W okresie ostatnich 30 lat interwencyjny zakup wieprzowiny uruchamiany był 3-krotnie (w latach: 1971,1985 i 1986).
Wyjątkowe okoliczności, w których podejmowane są interwencyjne zakupy wieprzowiny, a także stosunkowo wysokie koszty prowadzenia działań interwencyjnych powodują, że w UE podstawowym instrumentem interwencji na rynku wieprzowiny są dopłaty do prywatnego przechowywania.
Interwencyjne zakupy wołowiny
Interwencyjny zakup wołowiny może być prowadzony przez państwa członkowskie pod warunkiem, że podczas kolejnych dwóch tygodni średnia cena rynkowa (ustalona na podstawie cen tusz klas U, R i O po przeliczeniu na cenę tuszy w klasie R3) w danym państwie członkowskim lub w określonym jego regionie, notowana w oparciu o klasyfikację EUROP, spadnie poniżej 1560 euro/t.
Od 1997 roku wielkość zakupu interwencyjnego została ograniczona przez Komisję Europejską do 350 tys. ton (z wyjątkiem roku 1997, w którym ze względu na epidemię BSE skupiono 550 tys. ton). Zakupem interwencyjnym w Polsce objęte będą tusze i półtusze wołowe klasy 02, 03, R2, R3 uzyskane z buhajków w wieku do dwóch lat (kategoria A), których ubój nastąpił nie później niż 2 dni i nie wcześniej niż 6 dni przed datą zakupu interwencyjnego.
Do interwencyjnego zakupu mogą przystąpić:
a) ubojnie spełniające wymogi Dyrektywy 64/433/EEC1, b) przedsiębiorcy prowadzący obrót mięsem lub żywcem wołowym, którzy dokonują uboju we własnym zakresie.
Przedsiębiorca zainteresowany mechanizmem interwencyjnego zakupu wołowiny składa w Agencji ofertę oraz zabezpieczenie w wysokości 30 euro/t oferowanej do zakupu wołowiny.
W ofercie przedsiębiorca określa:
- oferowaną ilość produktu nie mniejszą niż 10 ton,
- cenę w euro za 100 kg produktu w klasie R3.
Na podstawie złożonych ofert KE ustala maksymalną cenę zakupu dla klasy R3. Komisja Europejska może także zadecydować o zastosowaniu współczynnika redukcji w stosunku do oferowanych ilości wołowiny, gdy te przekraczają ilość przewidzianą do zakupu.
Przedsiębiorca, z którym została zawarta umowa zobowiązany jest do dostarczenia umownej ilości wołowiny w ciągu 17 dni od daty zawarcia umowy do wskazanych przez Agencję centrów interwencyjnych, zgodnie z ustalonym harmonogramem dostaw. Centrami interwencyjnymi mogą być autoryzowane i wybrane w drodze przetargu zakłady odkostniające i chłodnie.
Dostawa wołowiny objętej umową może nastąpić w kilku partiach, pod warunkiem, że jedna partia obejmuje od 10 do 20 ton. Przyjęcie półtusz (ćwierćtusz kompensowanych) na zapasy Agencji następuje:
- w chłodni, w przypadku mięsa z kością przeznaczonego do składowania bez dalszego przetwarzania,
- w zakładzie odkostniającym, w przypadku mięsa z kością przeznaczonego do odkostniania.
Przyjęcie ćwierćtusz na zapasy interwencyjne odbywa się w obecności przedstawiciela służb kontroli technicznych Agencji, który dokonuje kontroli wyglądu, klasyfikacji, wagi, temperatury i etykietowania każdej dostarczonej półtuszy/ćwierćtuszy.
Należność za dostarczoną wołowinę wypłacana jest przedsiębiorcy w okresie między 45 a 65 dniem po przyjęciu towaru na zapasy interwencyjne. Należność jest wypłacona za ilość faktycznie dostarczoną i przyjętą, jednak nie przekraczającą ilości określonej w umowie.
Jeżeli dostarczona do centrum interwencyjnego wołowina jest innej klasy niż R3, oferowana cena zakupu zostaje skorygowana w oparciu o współczynniki ustalone przez KE dla każdej klasy jakościowej. Zabezpieczenie złożone wraz z ofertą przez przedsiębiorcę zostaje zwrócone w całości, jeżeli umowa została zrealizowana w co najmniej 95%. W przypadku jej realizacji poniżej 85%, zabezpieczenie zostaje przejęte przez Agencję.
Ćwierćtusze dostarczone do zakładu odkostniającego podlegają procesowi odkostniania, który przebiega w obecności pracownika służb kontroli technicznych Agencji. Po odkostnieniu uzyskane elementy techniczne muszą zostać opakowane i poddane procesowi szybkiego zamrożenia. Dostawy odkostnionych elementów tusz wołowych do chłodni odbywają się na podstawie zatwierdzonego przez Agencję harmonogramu dostaw.
Chłodnia, z którą Agencja zawarła umowę na świadczenie usług przechowalniczych, zobowiązana jest przede wszystkim do:
1) przechowywania produktów w warunkach umożliwiających zachowanie cech jakościowych przechowywanego mięsa,
2) przechowywania produktów w sposób umożliwiający łatwy dostęp oraz identyfikację produktów w chłodni wg numeru zaproszenia do przetargu oraz miesiąca rozpoczęcia przechowywania (dodatkowo, w przypadku mięsa bez kości produkty powinny być identyfikowanle wg nazwy elementu technicznego tuszy, w przypadku ćwierćtusz - przednie i tylne ćwierćtusze powinny być przechowywane oddzielnie),
3) prowadzenia komputerowego rejestru stanu zapasów interwencyjnych,
4) posiadania aktualnego wykazu komór chłodniczych, w których przechowywana jest wołowina pochodząca ze skupu interwencyjnego.
Sprzedaż wołowiny z zapasów interwencyjnych uruchamiana jest przez KE na wniosek państw członkowskich UE. Komisja Europejska w rozporządzeniu uruchamiającym sprzedaż wołowiny z zapasów interwencyjnych może określić miejsce przeznaczenia (rynek wewnętrzny UE lub eksport do wskazanych krajów trzecich) lub sposób wykorzystania (np. przetwórstwo). Przedsiębiorca, przystępując do zakupu wołowiny z zapasów interwencyjnych, zobowiązany jest do złożenia wniosku lub oferty przetargowej wraz z zabezpieczeniem, którego wysokość ustala UE.
Przedsiębiorcy, z którymi Agencja zawarła umowy na sprzedaż wołowiny z zapasów interwencyjnych zobowiązani są do wniesienia zapłaty oraz odbiór wołowiny z chłodni w terminie 1 miesiąca od daty zawarcia umowy.
Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania
Dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny
W Polsce mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny w rozumieniu przepisów UE nie był dotychczas stosowany. Możliwość stosowania tego mechanizmu została określona już w 2001 roku przez Roczny program działań interwencyjnych ARR. Z uwagi na sytuację rynkową nie był on dotychczas stosowany.
Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny uruchamiany jest na wniosek państw członkowskich UE w sytuacji, gdy cena tusz wieprzowych na rynku Wspólnoty, ustalona na podstawie cen notowanych w państwie członkowskim, spadnie poniżej 103% ceny bazowej i istnieje prawdopodobieństwo, że utrzyma się na tym poziomie (cena bazowa od 1 lipca 2000 roku wynosi 150,94 euro/100kg).
Przedmiotem dopłat do prywatnego przechowywania może być wieprzowina:
- sklasyfikowana wg systemu EUROP,
- pochodząca z uboju zwierząt, które co najmniej przez 2 ostatnie miesiące były hodowane na terenie Unii Europejskiej, a ich ubój nastąpił nie wcześniej niż 10 dni przed datą wprowadzenia mięsa do chłodni.
W mechanizmie dopłat do prywatnego przechowywania mogą uczestniczyć przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność w sektorze mięsa i/lub żywca przez ostatnie 12 miesięcy oraz dysponują chłodnią do przechowywania wieprzowiny. Przedsiębiorca zainteresowany uczestnictwem w mechanizmie dopłat powinien w określonym przez KE terminie złożyć w Agencji wniosek (przy stawce dopłaty ustalonej przez KE) lub ofertę przetargową (przy stawce dopłaty ustalonej w drodze przetargu).
Wniosek (oferta przetargowa) powinien zawierać nazwę produktu, deklarowaną ilość, deklarowany okres przechowywania, stawkę dopłat (deklarowaną w przypadku oferty) oraz wysokość zabezpieczenia. Przedsiębiorca może złożyć kilka wniosków lub ofert przetargowych, każdy na jeden produkt. Wraz z wnioskiem (ofertą przetargową) przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć zabezpieczenie w wysokości ustalonej przez KE.
Przedsiębiorca, z którym została zawarta umowa zobowiązany jest do wprowadzenia do chłodni całkowitej ilości wieprzowiny objętej umową w ciągu 28 dni od daty jej zawarcia i przechowywania jej na własny koszt i ryzyko przez określony w umowie okres przechowywania. Umowny okres przechowywania ustalany jest przez KE i wynosi średnio od 3 do 6 miesięcy. Dopłatami mogą być objęte półtusze wieprzowe lub elementy tusz wieprzowych, których listę każdorazowo określa KE.
Wieprzowina w stanie świeżym może być wprowadzana do chłodni partiami, z zachowaniem minimalnej wielkości partii. Przy wprowadzeniu do chłodni ustalana jest waga netto produktu, która po okresie przechowywania jest podstawą do naliczenia wysokości należnej kwoty dopłaty.
Pierwszym dniem przechowywania jest dzień następujący po dniu, w którym zakończono wprowadzanie do chłodni całkowitej ilości wieprzowiny objętej umową. Przechowywanie wieprzowiny kończy się w terminie określonym w umowie, wycofanie jej z mechanizmu dopłat może nastąpić następnego dnia po ostatnim dniu przechowywania. Wprowadzenie wieprzowiny do chłodni odbywa się w obecności przedstawicieli służb kontroli technicznych Agencji, którzy kontrolują ilość i jakość wprowadzanego do chłodni mięsa.
W trakcie umownego okresu przechowywania przedsiębiorca może:
1) wycofać wieprzowinę z mechanizmu, pod warunkiem jednak że jest ona przechowywana przez co najmniej 2 miesiące, a jej eksport poza obszar celny UE nastąpi w ciągu 60 dni od daty wycofania z mechanizmu;
2) ubiegać się o wypłatę zaliczkowej kwoty dopłaty, która przysługuje po trzech miesiącach umownego okresu przechowywania; warunkiem jej otrzymania jest złożenie w Agencji zabezpieczenia w wysokości 120% kwoty zaliczkowej dopłaty, o którą ubiega się przedsiębiorca.
Po zakończeniu umownego okresu przechowywania przedsiębiorca otrzymuje dopłatę do ustalonej przy wprowadzeniu do chłodni wagi netto świeżej wieprzowiny i faktycznie przechowywanej przez okres objęty umową. Wysokość dopłaty jest uzależniona od stopnia wywiązania się przedsiębiorcy z zobowiązań wobec Agencji.
Za należyte wykonanie umowy uznaje się wprowadzenie do chłodni w ciągu 28 dni od daty zawarcia umowy co najmniej 90% umownej ilości wieprzowiny oraz przechowywanie jej przez czas określony w umowie.
W tym przypadku wysokość kwoty dopłaty zostaje wyliczona proporcjonalnie do ilości wprowadzonej i przechowywanej wieprzowiny. Po rozliczeniu w umowie zabezpieczenie złożone przez przedsiębiorcę wraz z ofertą/wnioskiem zostaje zwrócone w całości.
Dopłaty do prywatnego przechowywania wołowiny, cielęciny, baraniny i mięsa koziego
Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania może być również uruchomiony na rynku wołowiny i cielęciny oraz baraniny i mięsa koziego. Zasady udzielania dopłat do prywatnego przechowywania na tych rynkach zbliżone są do obowiązujących na rynku wieprzowiny.
Zasadnicza różnica pomiędzy mechanizmem dopłat na rynku wieprzowiny a zasadami obowiązującymi na rynku wołowiny, cielęciny, baraniny i mięsa koziego polega na możliwości odkostniania półtusz i ćwierćtusz objętych umową na dopłaty do prywatnego przechowywania. W celu odkostnienia umownych ilości mięsa, przedsiębiorca zobowiązany jest do złożenia w Agencji wniosku o autoryzację zakładu odkostniającego.
Po otrzymaniu świadectwa autoryzacji proces odkostniania przebiega w obecności pracowników służb technicznych Agencji. Odkostnianie ćwierćtusz lub półtusz powinno być przeprowadzone w terminie przewidzianym na wprowadzenie produktów do chłodni.
Mechanizmy dopłat do prywatnego przechowywania i refundacji eksportowych
Przedsiębiorcy uczestniczący w mechanizmach dopłat do prywatnego przechowywania wołowiny i cielęciny oraz wieprzowiny mogą również ubiegać się o refundacje eksportowe do wyeksportowanych produktów. Refundacjami objęte będą produkty wyeksportowane po 2 miesięcznym okresie przechowywania lub po zakończeniu umownego okresu przechowywania.
W zależności od decyzji KE refundacje eksportowe będą mogli również uzyskać przedsiębiorcy, którzy wyeksportowali wołowinę pochodzącą ze sprzedaży z zapasów interwencyjnych do stref przeznaczenia wskazanych przez KE.
W celu uzyskania refundacji eksportowych przedsiębiorcy zobowiązani są do złożenia w Agencji wniosku o licencję eksportową oraz spełnienia wymagań wynikających z regulacji handlu zagranicznego dotyczących danego rynku.
Podstawowe rozporządzenia unijne regulujące działania interwencyjne na rynku mięsa
Rozporządzenia UE ustanawiające wspólne organizacje rynków
1) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2759/1975 z 29 października 1975 roku o wspólnej organizacji rynku wieprzowiny (wraz z późniejszymi zmianami),
2) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1254/1999 z 17 maja 1999 roku o wspólnej organizacji rynku wołowiny i cielęciny (wraz z późniejszymi zmianami),
3) Rozporządzenie Rady (WE) nr 2529/2001 z 19 grudnia 2001 roku o wspólnej organizacji rynku baraniny i mięsa koziego (wraz z późniejszymi zmianami),
Rozporządzenia UE dotyczące zakupów interwencyjnych
1) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 562/2000 z 15 maja 2000 roku dotyczące szczegółowych zasad obowiązywania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1254/1999 odnośnie skupu wołowiny (wraz z późniejszymi zmianami),
2) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2173/1979 z 4 października 1979 roku w sprawie szczegółowych zasad stosowanych przy zagospodarowywaniu wołowiny skupionej przez agencję interwencyjną (wraz z późniejszymi zmianami),
3) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2148/96 z 8 listopada1996 roku określające zasady oceny i monitorowania zapasów produktów rolnych w ramach publicznej interwencji (wraz z późniejszymi zmianami),
4) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 391/1968 z 1 kwietnia 1968 roku dotyczące szczegółowych zasad skupu interwencyjnego wieprzowiny (wraz z późniejszymi zmianami).
Rozporządzenia UE w sprawie dopłat do prywatnego przechowywania
1) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 3444/1990 z 27 listopada 1990 roku ustalające szczegółowe zasady stosowania dopłat do prywatnego przechowywania w sektorze wieprzowiny (wraz z późniejszymi zmianami),
2) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 3446/1990 z 27 listopada 1990 roku ustalające szczegółowe zasady stosowania dopłat do prywatnego przechowywania na rynku baraniny i mięsa koziego (wraz z późniejszymi zmianami),
3) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 907/2000 z 2 maja 2000 roku określające szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1254/1999 w zakresie dopłat do prywatnego przechowywania w sektorze wołowiny i cielęciny (wraz z późniejszymi zmianami).
Źródło: Agencja Rynku Rolnego