Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii
W związku ze stwierdzonymi ogniskami influenzy ptaków na terenie Regionu Nowosybirsk Federacji Rosyjskiej oraz na terenie Republiki Kazachstanu spowodowanej wirusem o wysokiej zjadliwości. Główny Lekarz Weterynarii po otrzymaniu oficjalnego potwierdzenia, że jest to szczep o wysokiej zjadliwości H5N1 wprowadził w dniu 8 sierpnia 2005 r. od godz. 24:00 zakaz przywozu przesyłek pochodzących z Federacji Rosyjskiej i Kazachstanu zawierających puch i pierze surowe (niepodane obróbce uniemożliwiającej przenoszenie czynników zakaźnych) oraz wszystkich gatunków ptaków na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Jednocześnie należy zwrócić szczególną uwagę, aby przesyłki pierza i puchu poddanego obróbce posiadały dokument potwierdzający przeprowadzenie tejże obróbki oraz aby spełnione były wszelkie wymagania określone dla tego typu produktów w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady 1774/2002.
Powyższy zakaz dotyczy wszystkich przesyłek w/w towarów pochodzących z Federacji Rosyjskiej i Kazachstanu, niezależnie od daty wystawienia świadectwa zdrowia. Drób oraz inne produkty pochodzące od drobiu nie mogą być przywożone na terytorium Unii Europejskiej na podstawie odrębnych przepisów wspólnotowych.
Jednocześnie Główny Lekarz Weterynarii polecił wojewódzkim i powiatowym lekarzom weterynarii wzmocnienie nadzoru na gospodarstwami utrzymującymi drób oraz pełną mobilizację Inspekcji Weterynaryjnej na wypadek wystąpienia tej jednostki chorobowej na terenie Polski.
Wysoce zjadliwa grypa ptaków, ang. Highly pathogenic avian influenza (HPAI) to niezwykle zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa drobiu, która może powodować śmiertelność do 100 proc. Chorobę wywołują niektóre szczepy podtypów H5 i H7 wirusa influenzy typu A. Kraj, w którym choroba wystąpi narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle drobiarskim, spowodowane padnięciami drobiu, kosztami jej likwidacji i odszkodowań, a także wstrzymaniem obrotu i eksportu drobiu, jaj, mięsa drobiowego i przetworów z mięsa drobiowego. Ograniczenie strat bezpośrednich i pośrednich uzależnione jest od wprowadzenia szybkich i skutecznych metod kontroli i zwalczania choroby.
W Polsce dotąd nie stwierdzono influenzy ptaków o wysokiej zjadliwości. Nie stosowano również szczepień profilaktycznych, tak więc populacja drobiu jest w pełni wrażliwa na tę chorobę. Istnieje więc prawdopodobieństwo, że w przypadku wystąpienia choroby w Polsce, epidemia szerzyłaby się bardzo gwałtownie zwłaszcza w rejonach o dużej koncentracji drobiu. Przykładem mogą być ostatnie epizootie HPAI w krajach UE – we Włoszech (1999/2000) i w Holandii (2003).
Na zakażenie wirusami influenzy ptaków (ang. avian influenza, AI) podatne są prawie wszystkie gatunki ptaków zarówno domowych (drób) jak i dzikich wolnożyjących, jednak stopień wrażliwości poszczególnych gatunków jest zróżnicowany. Influenza ptaków o wysokiej zjadliwości najczęściej występuje i powoduje największe straty u kur i indyków. Często stwierdzane u ptaków wolnożyjących zakażenia wirusami AI zasadniczo przebiegają bezobjawowo. Jednak ptaki te, zwłaszcza migrujące ptaki wodne (gęsi i kaczki) są długotrwałymi nosicielami wirusa AI i stanowią potencjalne źródło zakażenia dla drobiu. Zakażenia wirusem AI opisano również u małp, świń, fretek, koni, bydła jak i wielorybów. Okres wylęgania choroby waha się od kilku godzin do 2–3 dni. Dla celów urzędowego zwalczania maksymalny okres inkubacji HPAI, wynosi 21 dni.
Objawy kliniczne są mało charakterystyczne i zróżnicowane w zależności od zjadliwości wirusa, gatunku i wieku ptaków, zakażeń towarzyszących, warunków środowiskowych.
Główne objawy HPAI u drobiu to: depresja, gwałtowny spadek / utrata produkcji jaj, miękkie skorupy jaj, objawy nerwowe, obrzęk i zasinienie grzebienia i dzwonków, silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie i duszność, biegunka. Padnięcia mogą być nagłe, bez widocznych objawów. Śmiertelność może dochodzić do 100 proc. Przy zakażeniu wirusami AI, przy niskiej zjadliwości (LPAI) mogą wystąpić objawy ze strony układu oddechowego (z reguły łagodne), depresja, biegunka, zmniejszona produkcja jaj u niosek. Zakażone ptaki wydalają duże ilości wirusa z kałem, w wydzielinie z oczu i dróg oddechowych. Najbardziej prawdopodobnym źródłem zakażenia drobiu domowego jest bezpośredni lub pośredni kontakt (woda do picia) z migrującymi ptakami dzikimi, zwykle ptactwem wodnym.
Rozprzestrzenienie może następować również poprzez zanieczyszczoną paszę, sprzęt, środki transportu. Bardzo ważną w rozprzestrzenianiu wirusa AI rolę odgrywa również człowiek. Rozprzestrzenianie z wiatrem zainfekowanych cząstek i kropelek nie ma większego znaczenia. Transmisja poprzez jajo nie została udowodniona pomimo, że wirus AI wykrywano w żółtku, białku i na skorupie jaja.
Wirus AI może zachowywać aktywność w środowisku kurnika przez 5 tygodni.
W kale przeżywa przez co najmniej 35 dni w temperaturze 4°C, a w kurzu kurnika przez 2 tygodnie po usunięciu ptaków. W wodzie (stawy, jeziora) zachowuje zakaźność do 4 dni przy temperaturze 22°C i ponad 30 dni przy temperaturze 0°C. Wirus wykrywano w tuszkach padłych ptaków dzikich po 23 dniach w temp. 4°C.
W tuszkach drobiu przechowywanych w temperaturze pokojowej wirusy AI przeżywały tylko kilka dni, natomiast w temperaturze lodówki – do 23 dni. Wirus może utrzymywać się w drobiowych produktach mięsnych. Niszczy go obróbka termiczna. Lipidowa otoczka powoduje, iż wirusy AI są wrażliwe na powszechnie stosowane środki dezynfekcyjne, włączając detergenty.
Profilaktyczne działania hodowców utrzymujących drób powinny polegać na:
1. Wprowadzeniu zakazu wstępu osobom niezwiązanym z obsługą ptaków na teren gospodarstw utrzymujących drób.
2. Wprowadzeniu bezwzględnego obowiązku zmiany odzieży przed wejściem do pomieszczeń, w których utrzymywany jest drób, pasza oraz woda przeznaczona dla drobiu; a także przestrzegania zasad higieny osobistej.
3. Zabezpieczeniu paszy i wody przeznaczonej dla drobiu przed dostępem ptaków wolnożyjących.
4. Niezwłocznym informowaniu powiatowego lekarza weterynarii o wszelkich niepokojących objawach mogących wskazywać na wystąpienie grypy ptaków.
Jednocześnie należy zwrócić szczególną uwagę, aby przesyłki pierza i puchu poddanego obróbce posiadały dokument potwierdzający przeprowadzenie tejże obróbki oraz aby spełnione były wszelkie wymagania określone dla tego typu produktów w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady 1774/2002.
Powyższy zakaz dotyczy wszystkich przesyłek w/w towarów pochodzących z Federacji Rosyjskiej i Kazachstanu, niezależnie od daty wystawienia świadectwa zdrowia. Drób oraz inne produkty pochodzące od drobiu nie mogą być przywożone na terytorium Unii Europejskiej na podstawie odrębnych przepisów wspólnotowych.
Jednocześnie Główny Lekarz Weterynarii polecił wojewódzkim i powiatowym lekarzom weterynarii wzmocnienie nadzoru na gospodarstwami utrzymującymi drób oraz pełną mobilizację Inspekcji Weterynaryjnej na wypadek wystąpienia tej jednostki chorobowej na terenie Polski.
Wysoce zjadliwa grypa ptaków, ang. Highly pathogenic avian influenza (HPAI) to niezwykle zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa drobiu, która może powodować śmiertelność do 100 proc. Chorobę wywołują niektóre szczepy podtypów H5 i H7 wirusa influenzy typu A. Kraj, w którym choroba wystąpi narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle drobiarskim, spowodowane padnięciami drobiu, kosztami jej likwidacji i odszkodowań, a także wstrzymaniem obrotu i eksportu drobiu, jaj, mięsa drobiowego i przetworów z mięsa drobiowego. Ograniczenie strat bezpośrednich i pośrednich uzależnione jest od wprowadzenia szybkich i skutecznych metod kontroli i zwalczania choroby.
W Polsce dotąd nie stwierdzono influenzy ptaków o wysokiej zjadliwości. Nie stosowano również szczepień profilaktycznych, tak więc populacja drobiu jest w pełni wrażliwa na tę chorobę. Istnieje więc prawdopodobieństwo, że w przypadku wystąpienia choroby w Polsce, epidemia szerzyłaby się bardzo gwałtownie zwłaszcza w rejonach o dużej koncentracji drobiu. Przykładem mogą być ostatnie epizootie HPAI w krajach UE – we Włoszech (1999/2000) i w Holandii (2003).
Na zakażenie wirusami influenzy ptaków (ang. avian influenza, AI) podatne są prawie wszystkie gatunki ptaków zarówno domowych (drób) jak i dzikich wolnożyjących, jednak stopień wrażliwości poszczególnych gatunków jest zróżnicowany. Influenza ptaków o wysokiej zjadliwości najczęściej występuje i powoduje największe straty u kur i indyków. Często stwierdzane u ptaków wolnożyjących zakażenia wirusami AI zasadniczo przebiegają bezobjawowo. Jednak ptaki te, zwłaszcza migrujące ptaki wodne (gęsi i kaczki) są długotrwałymi nosicielami wirusa AI i stanowią potencjalne źródło zakażenia dla drobiu. Zakażenia wirusem AI opisano również u małp, świń, fretek, koni, bydła jak i wielorybów. Okres wylęgania choroby waha się od kilku godzin do 2–3 dni. Dla celów urzędowego zwalczania maksymalny okres inkubacji HPAI, wynosi 21 dni.
Objawy kliniczne są mało charakterystyczne i zróżnicowane w zależności od zjadliwości wirusa, gatunku i wieku ptaków, zakażeń towarzyszących, warunków środowiskowych.
Główne objawy HPAI u drobiu to: depresja, gwałtowny spadek / utrata produkcji jaj, miękkie skorupy jaj, objawy nerwowe, obrzęk i zasinienie grzebienia i dzwonków, silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie i duszność, biegunka. Padnięcia mogą być nagłe, bez widocznych objawów. Śmiertelność może dochodzić do 100 proc. Przy zakażeniu wirusami AI, przy niskiej zjadliwości (LPAI) mogą wystąpić objawy ze strony układu oddechowego (z reguły łagodne), depresja, biegunka, zmniejszona produkcja jaj u niosek. Zakażone ptaki wydalają duże ilości wirusa z kałem, w wydzielinie z oczu i dróg oddechowych. Najbardziej prawdopodobnym źródłem zakażenia drobiu domowego jest bezpośredni lub pośredni kontakt (woda do picia) z migrującymi ptakami dzikimi, zwykle ptactwem wodnym.
Rozprzestrzenienie może następować również poprzez zanieczyszczoną paszę, sprzęt, środki transportu. Bardzo ważną w rozprzestrzenianiu wirusa AI rolę odgrywa również człowiek. Rozprzestrzenianie z wiatrem zainfekowanych cząstek i kropelek nie ma większego znaczenia. Transmisja poprzez jajo nie została udowodniona pomimo, że wirus AI wykrywano w żółtku, białku i na skorupie jaja.
Wirus AI może zachowywać aktywność w środowisku kurnika przez 5 tygodni.
W kale przeżywa przez co najmniej 35 dni w temperaturze 4°C, a w kurzu kurnika przez 2 tygodnie po usunięciu ptaków. W wodzie (stawy, jeziora) zachowuje zakaźność do 4 dni przy temperaturze 22°C i ponad 30 dni przy temperaturze 0°C. Wirus wykrywano w tuszkach padłych ptaków dzikich po 23 dniach w temp. 4°C.
W tuszkach drobiu przechowywanych w temperaturze pokojowej wirusy AI przeżywały tylko kilka dni, natomiast w temperaturze lodówki – do 23 dni. Wirus może utrzymywać się w drobiowych produktach mięsnych. Niszczy go obróbka termiczna. Lipidowa otoczka powoduje, iż wirusy AI są wrażliwe na powszechnie stosowane środki dezynfekcyjne, włączając detergenty.
Profilaktyczne działania hodowców utrzymujących drób powinny polegać na:
1. Wprowadzeniu zakazu wstępu osobom niezwiązanym z obsługą ptaków na teren gospodarstw utrzymujących drób.
2. Wprowadzeniu bezwzględnego obowiązku zmiany odzieży przed wejściem do pomieszczeń, w których utrzymywany jest drób, pasza oraz woda przeznaczona dla drobiu; a także przestrzegania zasad higieny osobistej.
3. Zabezpieczeniu paszy i wody przeznaczonej dla drobiu przed dostępem ptaków wolnożyjących.
4. Niezwłocznym informowaniu powiatowego lekarza weterynarii o wszelkich niepokojących objawach mogących wskazywać na wystąpienie grypy ptaków.
Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Powrót do aktualności